Przebieg schizofrenii
Przebieg psychoz jest bardzo różny i zależy od wielu czynników, z których najważniejszym jest to, czy chory przyjmuje właściwe leki, we właściwych dawkach i przez właściwy czas. Początkowo należy zdać się na opinię lekarza dotyczącą leczenia.
Po pewnym czasie, wraz ze wzrostem świadomości po różnych doświadczeniach ze stosowanymi lekami, pacjent staje się w pewnej mierze ekspertem w dziedzinie swego leczenia i może podpowiadać lekarzowi najlepsze jego zdaniem metody terapii.
Takim ekspertem może być również osoba bliska, najczęściej są to rodzice chorego, szczególnie w sytuacji, gdy osoby te uczestniczą w grupach wsparcia lub psychoedukacji rodzin.
Pamiętaj!
Należy pamiętać, że systematyczne przyjmowanie zaleconych leków jest najistotniejszym czynnikiem, który zapobiega nawrotom choroby. Osoby, które nie przyjmują zaleconych im przez psychiatrę leków lub przyjmują je niesystematycznie, mają w około połowie przypadków nawrót choroby w ciągu roku od poprzedniego epizodu choroby, a ryzyko ich hospitalizacji rośnie pięciokrotnie.
Wynika z powyższego, że przyjmowanie leków w zalecony sposób zmniejsza ryzyko nawrotu schizofrenii w porównaniu z osobami, które ich nie przyjmują lub przyjmują je niesystematycznie, około pięciokrotnie – jest to skuteczność leczenia wyższa niż w przypadku terapii takich przewlekłych chorób somatycznych, jak choroba wrzodowa czy astma.
Rodzaje przebiegu schizofrenii
Jak już zostało wspomniane powyżej, przebieg schizofrenii, a także innych psychoz, zależy zasadniczo od tego, czy chory we właściwy sposób przyjmuje zalecone przez psychiatrę leki. Rodzaje przebiegu psychoz są bardzo różne, ale można je pogrupować w trzy typy. Czynnikami określającymi typ przebiegu są: nasilenie objawów i częstość występowania nawrotów.
| Pacjent o łagodnym przebiegu schizofrenii (stabilny) | Pacjent o średnim przebiegu schizofrenii (często stabilny) | Pacjent z ciężkim przebiegiem schizofrenii (niestabilny) |
| ma niewielkie objawy schizofrenii w okresie poprawy (remisji) lub nie ma ich wtedy wcale, miał tylko jeden lub dwa epizody schizofrenii do 45. roku życia, systematycznie przyjmuje zalecone przez psychiatrę leki. | miał kilka epizodów schizofrenii przed 45. rokiem życia, zwykle w okresie zwiększonego stresu,
rzadko zdarzają mu się okresy, kiedy nie przyjmuje leków lub przyjmuje je niesystematycznie. | nawroty występują często, nawet co kilka miesięcy, w okresie remisji występują wyraźne objawy, które zakłócają codzienne funkcjonowanie, zwykle nie bierze zaleconych mu leków, sprzeciwia się dalszemu leczeniu, ma dodatkowe problemy psychiczne (np. nadużywanie alkoholu czy narkotyków) lub somatyczne (dodatkowe choroby, np. serca lub nerek), które utrudniają mu powrót do zdrowia. |
Mniej więcej 100 lat temu, kiedy to Eugen Bleuler wprowadził pojęcie schizofrenii, grupa chorych o niekorzystnym, przewlekłym przebiegu schizofrenii stanowiła znaczącą większość chorych na tę psychozę.
Warto wiedzieć, że...
W ciągu ostatniej dekady znacząco zwiększyła się grupa chorych o lekkim i umiarkowanym przebiegu, a znacząco (do ok. 10%) zmniejszyła się liczba osób ze złym, wybitnie niekorzystnym przebiegiem schizofrenii. Tę jakościową zmianę spowodowały przede wszystkim coraz nowsze i lepsze metody leczenia.
Okresy (fazy) w przebiegu schizofrenii
Można wyróżnić trzy zasadnicze okresy w przebiegu każdej schizofrenii. Są to:
- faza zaostrzenia – czas ze znacznym nasileniem objawów, zwykle pozytywnych. Może rozpoczynać się nagle lub powoli, w ciągu kilku czy nawet kilkunastu miesięcy. Im wcześniej objawy choroby zostaną wykryte, im wcześniej w wyniku tego zastosowane będą leki, tym szybciej chory wyjdzie z okresu zaostrzenia schizofrenii i przejdzie do okresu następnego – okresu stabilizacji;
- faza stabilizacji – w okresie tym, w wyniku stosowanych leków dochodzi do stopniowego zmniejszania objawów schizofrenii, a chory powoli powraca do normalnego funkcjonowania;
- faza remisji – objawy schizofrenii występują w tym okresie w niewielkim nasileniu albo nie występują w ogóle. W czasie tego okresu chory przyjmuje zmniejszone (podtrzymujące) dawki leków. W przebiegu remisji dochodzi zwykle do stopniowej poprawy samopoczucia chorego.
Różnice w przebiegu schizofrenii u kobiet i mężczyzn
Różnice w przebiegu schizofrenii u kobiet i mężczyzn są dość znaczne i wiążą się w dużej mierze z różnicami w gospodarce hormonalnej, a szczególnie z neuroprotekcyjnym (ochraniającym komórki nerwowe w mózgu) działaniem żeńskich hormonów płciowych.
| Kobiety | Mężczyźni |
| późniejszy wiek pierwszego zachorowania | wcześniejszy wiek pierwszego zachorowania |
| lepsze funkcjonowanie przedchorobowe | gorsze funkcjonowanie przedchorobowe |
| mniejsza liczba hospitalizacji | większa liczba hospitalizacji |
| lepsza odpowiedź na leki przeciwpsychotyczne | gorsza reakcja na leki przeciwpsychotyczne |
| mniejsze nasilenie objawów negatywnych (szczególnie u kobiet z późniejszym wiekiem zachorowania na schizofrenię) | większe nasilenie objawów negatywnych |
| większe nasilenie objawów pozytywnych i depresyjnych | mniejsze nasilenie objawów pozytywnych i depresyjnych |
| większe szanse na posiadanie dziecka (ok. 50% kobiet ze schizofrenią przynajmniej raz jest w ciąży) | niewielkie szanse na ojcostwo (prawdopodobnie tylko 10% mężczyzn ze schizofrenią jest ojcem) |
| mniejsze wsparcie ze strony rodziców (relatywnie starsi rodzice) | większe wsparcie ze strony rodziców, szczególnie matek (młodsi rodzice) |
Pamiętaj!
Oczywiście wszystkie te różnice mogą być w przypadku konkretnej osoby zupełnie nieistotne – dotyczą one porównania dużych grup chorych.
PHPL/PSY/0617/0002
POWIĄZANE MATERIAŁY